Οι οδηγίες των ειδικών δερματολόγων, για τη πρόληψη του κακοήθους μελανώματος (αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, χρήση αντιηλιακού, αυτοεξέταση…), επαναλαμβάνονται και επικαιροποιούνται κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, τα τελευταία χρόνια υπάρχει ανησυχητική αύξηση όλων των καρκινωμάτων του δέρματος, από τα οποία το πιο επικίνδυνο είναι το μελάνωμα. Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία και αν αυτή δεν είναι εφικτή τότε η έγκαιρη διάγνωση είναι επίσης σημαντική. Η χαρτογράφηση των σπίλων που ήδη έχουμε, αποτελεί μια απλή εξέταση, εύκολη και ανώδυνη.

Με την χαρτογράφηση καταγράφουμε τη θέση των σπίλων, αναγνωρίζουμε την εμφάνιση νέων, καταγράφουμε και εκτιμούμε όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε σπίλου, ελέγχουμε την επικινδυνότητα και την εξέλιξη του. Όλα αυτά τα στοιχεία διατηρούνται στο αρχείο του ιατρείου και ένα αντίγραφο της εξέτασης δίνεται στον ασθενή για το δικό του αρχείο.

Τι είναι η χαρτογράφηση;

Με αντικειμενικό τρόπο, με την βοήθεια ειδικού υπολογιστή, ελέγχεται η επικινδυνότητα κάθε σπίλου και αν υπάρχει αμφιβολία ή βεβαιότητα για την επικινδυνότητα τότε προχωράμε στο χώρο του ιατρείου στην αφαίρεση του σπίλου και απαραίτητα στην ιστολογική εξέτασή του (βιοψία).

Ανάλογα με τα αποτελέσματα και την εκτίμηση της κατάστασης από τον Δερματολόγο η χαρτογράφηση γίνεται ανά ένα η περισσότερα χρόνια. Είναι αυτονόητο ότι ο έλεγχος ενός συγκεκριμένου σπίλου, αν υπάρχει υποψία για εξέλιξη, γίνεται πιο συχνά πχ ανά 3-6 μήνες. Το γεγονός ότι έχει καταγραφεί η εικόνα του σπίλου καθιστά την παρακολούθηση της εξέλιξής του εύκολη και αντικειμενική.

Η χαρτογράφηση των σπίλων δεν αποκλείει την αυτοεξέταση. Αν παρατηρήσετε ένα σπίλο παράξενο ή νέο ή διαφορετικό από τους άλλους σπίλους που υπάρχουν στο δέρμα σας, τότε είναι απαραίτητη η άμεση χωρίς καθυστέρηση εξέταση στον ειδικό Δερματολόγο.

Ιδιαίτερη περίπτωση σπίλου είναι αυτή που εμφανίζεται κάτω από τα νύχια. Το ‘μαύρο νύχι’ μπορεί να είναι μια απλή περίπτωση (μυκητίαση, αιμάτωμα), ένας καλοήθης σπίλος ή ένα κακοήθες μελάνωμα. Η διερεύνηση από το Δερματολόγο είναι απαραίτητη και αν υπάρχει αμφιβολία είναι απαραίτητη η βιοψία.

Το μελάνωμα είναι από τους πλέον επικίνδυνους καρκίνους στον άνθρωπο. Η αφαίρεση ενός σπίλου (δυσπλαστικού) ο οποίος έχει αρχίσει να αλλάζει χαρακτηριστικά προλαμβάνει την μετάπτωση του σε μελάνωμα.

Η πρώιμη διάγνωση ενός μελανώματος πάχους μικρότερου του 0,7mm (in situ)  και η σωστή αφαίρεσή του (σε υγιή όρια και ευρεία εκτομή) δίνει άριστη πρόγνωση. Το δέρμα είναι το μόνο όργανο του ανθρώπου το οποίο είναι μπροστά μας για άμεση επισκόπηση, γεγονός που οδηγεί σε εύκολη  πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος.

Πότε ένας σπίλος είναι επικίνδυνος;

Κανόνας ABCDΕ

A (asymmetry) ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ του σπίλου. Αν χωρίσουμε το σπίλο σε κάθετο και οριζόντιο άξονα το δεξί με το αριστερό και το πάνω με το κάτω τμήμα  πρέπει να είναι παρόμοια μεταξύ τους.
Β (border) Το ΟΡΙΟ στην περιφέρεια του σπίλου δεν πρέπει να έχει προσεκβολές σαν δάκτυλα ή δαντελωτή όψη. Σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να οδηγηθούμε για περαιτέρω έλεγχο.
C (color) Το ΧΡΩΜΑ του σπίλου πρέπει να είναι ομοιόμορφο. Σε περίπτωση που υπάρχει μεγάλη ποικιλία χρωμάτων (πχ ένας ή περισσότεροι συνδυασμοί από μαύρα, καφέ, γκρι, μπλε, κόκκινα και λευκά στοιχεία) πρέπει να κινητοποιηθούμε.
D (diameter) Η ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ της ελιάς, αν είναι πάνω από 5 χιλιοστά θεωρείται σημείο για διερεύνηση.
Ε (evolution) Η ΕΞΕΛΙΞΗ των ABCD δηλαδή η αλλαγή τους σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα (συνήθως από μήνες μέχρι έτος) είναι το ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ στοιχείο και πρέπει να απευθυνθούμε σύντομα στο Δερματολόγο.

Η χαρτογράφηση λοιπόν των σπίλων είναι μια εξέταση απαραίτητη για τον έλεγχο επικινδυνότητας των σπίλων και για τη σωστή παρακολούθηση της εξέλιξής τους.

Η χαρτογράφηση εγγυάται την πρόληψη και την πρώιμη θεραπεία του μελανώματος.